İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Örnekköy’de kentsel dönüşüm projesi kapsamında inşa ettiği toplu konutların eksik demir ve hatalı beton kullanımı nedeniyle Karşıyaka Belediyesi tarafından mühürlenmesinin yankıları sürerken kentte patlak veren toplu konut skandalı ile ilgili şok bir gelişme daha yaşandı. Gazete haberlerini ihbar kabul edip re’sen inşaatlar ile ilgili inceleme başlatan Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İzmir İl Müdürlüğü, hem kooperatif yapısında hem de yapılan imalatlarda bir takım usulsüzlükler belirledi. İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne yazı yazan il müdürlüğü, kentsel dönüşüm projesi kapsamında yapımı devam eden inşaatların ivedi olarak durdurulmasını istedi.
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'nün inşaatlarda ve kooperatifte yaptığı tespitler bu kadar da olmaz dedirtti. Oluşturulan komisyon tarafından imalatlarda yapılan incelemeler sonrasında işin fenni mesullerince onay verilmeden demir ve beton imalatı yapıldığı ortaya çıktı.
BAZI KAROT ÖRNEKLERİ STANDATLARI TAŞIMIYOR
Elde edilen diğer bir tespit ise örnekleme yöntemi ile inşaat esnasında dökülen betonun standartlara uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla alınan karot örneklerinde yaşandı. Edinilen bilgiye göre il müdürlüğü tarafından alınan beton karot örneklerinin bir kısmının standart dışı olduğu görüldü.
MEVZUATA AYKIRI
Başlattığı kapsamlı inceleme ile bir yandan inşai imalatların projeye uygun olarak yapılıp yapılmadığını denetleyen İl Müdürlüğü diğer yandan da İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin İZBETON üzerinden başlattığı kooperatif modelini mercek altına aldı. 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu kapsamında yapılan incelemede İzmir Büyükşehir Belediyesi Kentsel Dönüşüm Daire Başkanlığı tarafından yürütülen kentsel dönüşüm inşaatının yapı ruhsatına göre işin müteahhidi olan İZBETON tarafından yapım işinin kooperatif eliyle yürütülmesinin mevzuat açısından uygun olmadığını tespit edildi.
İNŞAATLARI DURDURUN
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne gönderilen yazıda gerek fenni mesullerce demir kontrol ve kabulü yapılmadan beton dökülmüş olması, gerekse de büyükşehir belediyesi tarafından yürütülen kentsel dönüşüm faaliyetinde tespit edilen usulsüzlükler nedeniyle kooperatif kanunu açısından istenilen savcılık soruşturmaları ve müfettiş incelemeleri bitene kadar ileride bir kamu zararı oluşmaması adına Örnekköy'deki inşaatların ivedi olarak durdurulması istendi.
BAKANLIKTAN MÜFETTİŞ TALEP ETTİ
İl müdürlüğü ayrıca İçişleri Bakanlığı'na yazı yazarak teknik inceleme raporunda belirlenen aykırılıklarla ilgili İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı ve İZBETON A.Ş'de sorumluluğu bulunan görevlilerin belirlenmesi için mülkiye müfettişi talep etti.
KARŞIYAKA BELEDİYESİ MÜHÜRLEMİŞTİ
İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından Örnekköy'de İş İnsanları Yapı Kooperatifine yaptırtılan kentsel dönüşüm projesi inşaatı, geçtiğimiz haftalarda eksik demir ve hatalı beton kullanımı gerekçesi ile Karşıyaka Belediyesi tarafından mühürlenmişti. Büyükşehir'in denetiminde inşa edilen inşaatlarda eksik demir ve hatalı beton kullanımının ortaya çıkması kent ve ülke gündemine bomba gibi düşmüştü. Gazete haberlerini ihbar kabul eden Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İzmir İl Müdürlüğü, re'sen inceleme başlatmış, sadece hatalı imalatın yapıldığı 300 metrekarelik alanı değil yapımı devam eden ve tamamlanan blokların tamamından karot örnekleri almıştı. Müdürlük ayrıca kamuoyunda büyük tartışma yaratan kooperatif modelini de kooperatifçilik kanunu kapsamında mercek altına almıştı. Skandalın patlak vermesi üzerine İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer hatalı imalatların 300 metrekarelik bir alanı kapsadığını öne sürüp o imalatların yıkılacağını açıklamıştı.
KURUCULARI ARASINDA CHP İZMİR İL BAŞKANI ASLANOĞLU DA VAR
Bu arada Örnekköy İş İnsanları Yapı Kooperatifinin kurucu üyeleri arasında CHP İzmir İl Başkanı Şenol Aslanoğlu'nun da olması dikkat çekmişti. Aynı zamanda kooperatifin yönetim kurulu üyesi de olan Aslanoğlu edinilen bilgiye göre Ocak 2023'te CHP İzmir İl Başkanlığına atandıktan 3 ay sonra yani 4 Nisan 2023'de yönetim kurulu üyeliğinden istifa etti.
İŞTE O TESPİTLER
KOOPERATİF VE İZBETON HAKKINDA DEĞERLENDİRME
İZBETON A.Ş. ile İş İnsanları Örnekköy Konut Yapı Kooperatifi arasında protokol yapıldığı tarihte yönetim kurulundan genel kurulda yetki almadığı ortaya çıktı.
İZBETON A.Ş'de bahse konu kooperatifin yönetim kurulunun yetki alıp almadığına ilişkin olarak inceleme yapmadığı belirlendi.
* İZBETON ile İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında düzenlenmiş bulunan sözleşmenin 21. maddesine göre inşaatta taşeron firma çalıştırmak için İdareden izin alınması gerekirken alınmadı.
*İZBETON İlgili sözleşmenin 21. maddesine aykırı olarak İdareden izin almadan taşeron olarak işi bahse konu kooperatife verdi. Söz konusu kooperatif yönetim kurulunun böyle bir imalata geçmeden önce kendileriyle İZBETON A.Ş.'nin sözleşme yapabilmesi için gerekli İdare izninin İZBETON tarafından alınıp alınmadığının araştırılması gerekirken bu araştırma yapmayarak görevi ihmal etti. İdarenin izin vermemesi durumunda yaşanacak hukuki sorunlar nedeniyle S.S. İş İnsanları Örnekköy Konut Yapı Kooperatifinin ekonomik olarak zarara uğrama ihtimali doğabilecektir.
Bu nedenlerle S.S. İş İnsanları Örnekköy Konut Yapı Kooperatifinin yönetim kurulu üyelerinin 1163 sayılı Kooperatifler Kanunun 62. maddesi kapsamında kamu görevlisi gibi cezalandırılacağından le, yönetim kurulunun İdareden izin alınıp alınmadığını araştırmaması dikkate alındığında, görevi ihmal fiilini işlemiştir. Başsavcılıkların uygun görmesi halinde TCK fiillerine uyan maddesi kapsamında işlem yapılması gerektiği kanaatine varılmıştır.
*İZBETON, 6306 sayılı Kanuna istinaden aldığı kat karşılığı yapım işini protokol ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa tabi olmayan S.S. İş İnsanları Örnekköy Konut Yapı Kooperatifine devir etmiştir. Belediye iştiraki olan İZBETON A.Ş.'nin kamu zararına neden olduğu tespit edilmiştir.
KAMU ZARARI VAR
*İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından 6306 sayılı Kanuna istinaden ortak hizmet kapsamında İZBETON A.Ş.'ye devredilen kat karşılığı yapım işi, protokol ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa tabi olmayan S.S. İş İnsanları Örnekköy Konut Yapı Kooperatifine İZBETON A.Ş. tarafından devir edildiğinden, Belediye iştiraki olan İZBETON A.Ş.'nin kamu zararına neden olduğu tespit edilmiştir.
