Karşıyaka Belediyesi’nin 2022 yılı Sayıştay raporunda dikkat çeken en önemli maddelerden biri de belediye encümenince yıkım kararı verilen 3 bin 572 yapının sadece 115’inin yıkıldığı bilgisi yer aldı. Raporda ayrıca iki belediye taşınmazının yapı kullanım izin belgelerinin olmadığı ve belediye öğrenci yurtlarının ruhsatsız olduğu vurgulandı. Raporda 940 işyerinin ruhsatının olmadığı ortaya çıktı.
3572 YIKIM KARARI VERİLEN TAŞINMAZIN 115’İ YIKILMIŞ
Belediye sınırları içerisinde bulunan ve imar mevzuatına aykırı bir şekilde inşa edilen yapılara ilişkin yaptırım hükümlerinin etkin bir şekilde uygulanmadığı görülmüştür. 2022 yılı sonu itibari ile kaçak olarak yapıldığı İmar Kanunu çerçevesinde tespit edilerek mühürlenen ve Belediye Encümenince yıkım kararı verilen toplam 3.572 taşınmaz olduğu tespit edilmiştir.
2022 yılında Belediye tarafından yıkımı gerçekleşen taşınmaz sayısının ise 115 seviyesinde kaldığı görülmektedir. Belediyenin uyguladığı yıkım politikası çerçevesinde Encümence yıkılması kararlaştırılan mevcut yapı stokunun bu yaklaşımla eritilmesinin mümkün olmadığı, bu durumun ise önemli riskleri beraberinde getirdiği görülmektedir
Bu yapıların altı ay içinde Belediye tarafından yıkılması gerekmektedir. Ancak yapılan incelemede, günümüze kadar bu süre içerisinde yıkılamayan yapıların yıkımı için Bakanlık nezdinde bir girişimde bulunulmadığı görülmektedir. Bunun yanında, en eskisi 1980’li yıllarına dayanan 3.572 yapı içerisinde hangi yapıların neye göre yıkım planına alındığına ilişkin bir düzenleyici işlem olmadığı gibi herhangi yazılı bir kritere de rastlanmamıştır. Kamu İdaresi cevabında, bulguya katıldığını belirtmiş olup söz konusu hususun düzeltilmesine ilişkin işlemlere başlanıldığını ifade etmiştir. Sonuç olarak; Belediye Encümenince haklarında yıkım kararı alınan yapıların yıkılması, bu yapılara imar mevzuatında yer alan idari para cezaları ile diğer yaptırımların uygulanarak takibinin etkin şekilde yapılması gerekmektedir.
İHALE YAPILMAYIP YERİNE DOĞRUDAN TEMİN YAPILMIŞ
Belediyenin mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin gerçekleştirilmesinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümleriyle öngörülen temel ihale usulleri yerine, yaygın olarak doğrudan teminin kullanıldığı görülmüştür. Yapılan incelemede, mal ve hizmet alımı ile yapım işlerine ilişkin 2022 yılı içinde toplam 42 ihalede açık ihale usulünün, 21 ihalede ise pazarlık usulünün kullanıldığı görülmüştür.
Söz konusu husus 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporu’nda da bulgu olarak yer almış ancak Belediye tarafından tam olarak düzeltilmemiştir. Sonuç olarak, Belediyenin mal alımları ve yapım işlerine yönelik ihtiyaçlarının T.C. Sayıştay Başkanlığı İzmir Karşıyaka Belediyesi 2022 Yılı Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporu 29 temininde, Kanun’da öngörülen temel ihale usullerini öncelikli olarak kullanması gerektiği değerlendirilmektedir
940 İŞYERİNİN RUHSATI YOK
Belediye mücavir alanı içerisinde, işyeri açma ve çalışma ruhsatı olmayan iş yerlerinin bulunduğu tespit edilmiştir. Söz konusu hususa 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporu’nda da yer verilmiş ancak Belediye tarafından kısmen yerine getirilmiştir. Kamu İdaresi cevabında, ilçe sınırları içerisinde faaliyette bulunan iş yerlerine yönelik yapılan denetimlerle, ruhsatsız çalışan işletmelerin ruhsatlandırılması için gerekli süreçlerin Zabıta Müdürlüğü tarafından yürütüldüğü, 2022 mali yılı içerisinde yaklaşık olarak 940 adet iş yerine ruhsatsız iş yeri tespit tutanağı düzenlendiği ifade edilmiştir. Ancak Belediye ve vergi dairelerinden alınan verilerin incelenmesi neticesinde söz konusu denetimlerin yeterli olmadığı, çok sayıda işyerinin ruhsatsız şekilde faaliyetlerini sürdürdüğü ve bu durumun Belediyenin gelirlerinde artışa engel olduğu görülmektedir. Sonuç olarak, Belediye sınırları içerisinde faaliyette bulunan işyerlerine yönelik denetimlerle, ruhsatsız çalışan işletmelerin ruhsatlandırılması için ilgili birimlerin koordineli çalışması ve gerekli süreçlerin başlatılması gerekmektedir.
BELEDİYE ÖĞRENCİ YURTLARI RUHSATSIZ VE YETERSİZ
Belediye tarafından hizmet verilen 2 kız ve 1 erkek öğrenci konukevinin, kurum açma izni ve işyeri açma ve çalışma ruhsatının olmadığı ve mevzuatta belirlenen şartları taşımadan faaliyet gösterdiği tespit edilmiştir. 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14’üncü maddesinde; Belediyenin yükseköğrenim öğrenci yurtları yapabileceği belirtilmiştir.
Yapılan incelemede, Karşıyaka Belediyesi İşletme ve İştirakler Müdürlüğü altında işletilen 23 kişi kontenjanlı bir erkek öğrenci konukevi ve 28+48 kontenjanlı iki kız öğrenci konukevi bulunduğu ve bu yerlerin kurum açma izni ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı olmadan faaliyet gösterdiği tespit edilmiştir. Diğer yandan bahse konu yerlerin adı her ne kadar konukevi olarak geçse de Belediye, fiili olarak bu yerlerde yükseköğrenim öğrencilerine yurt hizmeti sunmaktadır. Bu yüzden öğrencilere yurt hizmeti sunulan bu yerlerin; kurum kapasitesi, yurt binasının yerleşim planı, görevli personel, öğrencilerin barınma şartları ve kayıt işlemleri gibi konularda Yükseköğrenim Özel Barınma ve Hizmetleri Yönetmeliği’nde belirtilen hükümlere uygun olarak hareket edilmesi gerekmektedir. Ancak yapılan incelemede; Belediyenin öğrencilere barınma hizmeti verdiği yerlerin bahse konu mevzuat hükmünde aranan şartları tam olarak taşımadığı ve uygulamada eksikliklerin bulunduğu anlaşılmıştır.
Kamu İdaresi cevabında, bulguya katıldığını belirtmiş olup gerekli başvuruların yapılacağını ifade etmiştir. Sonuç olarak; Belediyenin mahalli müşterek ihtiyaç kapsamında öğrencilere sunduğu barınma hizmetinin, ilgili Bakanlığın belirlediği esaslara uygun ve valilik iznine tabi bir şekilde yürütülmesi ve barınma hizmeti için gerekli olan şartlardan eksik olanların mevzuata uygun bir şekilde giderilmesi gerekmektedir.
OTOPARK BEDELLERİNİN TAKİP VE TAHSİLATININ YAPILMAMASI
Otopark Yönetmeliği gereği otopark ihtiyacını kendi parselinden karşılamayan yapılara ilişkin olarak tahsil edilmesi gereken otopark bedellerinin tahakkuk ve tahsilatının yapılmadığı görülmüştür. Büyükşehir ilçe belediyelerine verdiği bölge otoparkı yapma görevinin yerine getirilmesi ve otopark sorununun çözümü amacıyla kullanılabilecek gelirlerde kayıplara neden olunmaması amacıyla otopark gelirlerinin takip, tahakkuk ve tahsilatının sağlanması gerekmektedir.
AMACI DIŞINDA KULLANILAN GECEKONDU FONU
Belediye tarafından amacı dışında kullanılan gecekondu payının, ilgili hesaba iade edilmediği tespit edilmiştir. Belediyenin 2021 yılı içerisinde Gecekondu Fonu Hesabına gelen 1.206.624,33 TL tutarındaki payın, 775 sayılı Kanun’un 13'üncü maddesinde belirtilen yerlere harcaması gerekirken, dönem içerisinde cari harcamalarını karşılamak amacıyla kullandığı ve fondan kullanılan söz konusu tutarların halen fon hesabına iadelerinin yapılmadığı tespit edilmiştir. Söz konusu husus 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporu’nda da bulgu olarak yer almış ancak Belediye tarafından düzeltici bir işlem yapılmamıştır. Sonuç olarak; belirli bir fona tahsis niteliğinde olan ve harcanması gereken yerler mevzuatta belirtilen bu payların, amacı dışında kullanılmamasının ve fondan kullanılan tutarların ilgili hesaba iade edilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.